به اندازه کافی نمونه آماری برای این فرضیه وجود دارد که «کودکانی که در خانواده های ورزشی به دنیا میایند شانس بیشتری برای قهرمانی از کودکان دیگر دارند». اما وقتی این فرضیه مطرح میشود اولین چیزی که ممکن است به فکر برسد برتری مادرزادی و وراثت ژنتیکی است. اگر چه ممکن است ژنتیک هم موثر باشد (نظیر ورزش بسکتبال) اما وراثت همه چیز نیست. شاید حتی عامل فرعی باشد.
چرا؟
پنی اولکسیک، شناگر بیست و یک ساله، پر افتخارترین ورزشکار تاریخ کانادا در المپیک است. او در ریو چهار مدال و در توکیو دو مدال گرفت. پنی فرزند پنجم یک خانواده تورنتویی است. پدرش در آمریکا بسکتبالیست بود،مادرش هم قهرمان شنای کشور اسکاتلند بود و رکورد دار این کشور. برادر بزرگ او در لیگ هاکی ان اچ ال بازی میکند و خواهر بزرگش قهرمان دانشگاه در رشته قایقرانی است. برادر دیگر پنی هم هاکی باز است.
کودکی که در این خانواده به دنیا میاید مزایای ورزشی مهمتری نسبت به ژنتیک دارد که بعضی از آنها به شرح زیر است:
- در خانواده ورزشکار بچه برای ورزشکار شدن نباید پدر و مادرش را توجیه کند و نیازی نیست برای ورزش کردن با خانواده بجنگد. در این خانواده ورزش بخشی اثبات شده و شاید اجباری از رشد و تربیت هر کودک است.
- بچه اخر بودن در یک خانواده ورزشی به این معنی است که از همان خردسالی ورزشکار برای هر کاری با حریف قدرتر از خودش روبرو شود. از گرگم به هوا گرفته تا دویدن سر کوچه برای رسیدن به ماشین بستنی فروش با شخصی رقابت میکند که از او قوی تری، سریعتر و بزرگتر است. رقابت کردن در ضمیر ناخوداگاه این کودک نهادینه میشود.
- خانواده ای که مادر قهرمان و برادر ورزشکار حرفه ایست سطح انتظار خروجی ورزش اش از اعضای خانواده بسیار بالاتر از یک خانواده عادی است. اینگونه است که هدف ورزشی کودک از همان ابتدا بسیار بالا تعیین میشود.
- خانواده ورزشکار میداند چگونه از نظر روحی با تلاطم و مشکلات ورزشی یک کودک و نوجوان کنار بیاید. خانواده ورزشی میداند با منیت کودک وقتی قهرمان میشود و با افسردگی او هنگامی که شکست می خورد چطور رفتار کند تا پایه ای برای موفقیت های بعدی او شود.
- خانواده ورزشی، خصوصا وقتی مادر در همان ورزش باشد، میتواند به درستی تشخیص دهد کودک از لحاظ ذهنی و چهار چوب فیزیکی مناسب چه نوع ورزش است و تمرکز را از همان ابتدا روی یک ورزش می گذارند.
- خانواده ورزشکار بسیار دقیق تر و به موقع نقاط ضعف یک کودک و نوجوان ورزشکار را تشخیص میدهد.
- در خانواده ای که مادر یا پدر ورزشکار است مراحل اموزشی و تمرینی و ریزه کاری هایی فنی بالارفتن (در چه مسابقه ای شرکت کنیم، با کی صحبت کنیم، کجا لابی کنیم) از همان ابتدا برای کودک روشن است. در خانواده غیر ورزشی پدر و مادر هم خودشان از طریق سعی و خطا باید بیاموزند که کدام روش تمرینی، کدام باشگاه، کدام مربی برای موفقیت کودک بهتر است. بی اطلاعی پدر و مادر در این مرحله میتواند به قیمت از بین رفتن شانس کودک برای موفقیت های بعدی تمام شود.
به نظر من این فاکتور ها بسیار مهمتر از توارث و ژنتیک خالص است. مطمنم بهترین ژنتیک خالی را به حال خودش رها کنید هیچی نمی شود اما اگر کودکی که ژنتیک معمولی دارد را همه این مولفه را بدهید بی شک موفق خواهد شد.